7 essentiële vaardigheden voor leiderschap binnen de overheid
Ik ken geen werkomgeving waar de taken en de belangen zo divers zijn als de overheid. Eerlijk is eerlijk, een zelfstandig ondernemer laat het wel uit zijn hoofd om zich én bezig te houden met civieltechnische projecten én tegelijkertijd met jeugdzorg. Om maar eens even twee uitersten te noemen. Bij de overheid gaat het nooit om winst, het gaat altijd om meerwaarde. Het gaat nooit simpelweg om je targets halen, het gaat óók om bestuurlijke sensitiviteit, het inspelen op veranderingen in de samenleving, het altijd vinden van de meest effectieve én de meest efficiënte oplossing. En het liefst in één keer. En als er iets ingewikkeld is bij de overheid, dan is het wel klanttevredenheid. Want waar een bedrijf zich richt op een specifieke doelgroep met bepaalde kenmerken en voorkeuren, is voor de overheid iedereen een “klant”. De lat ligt daarmee hoog binnen de overheid. Veel hoger dan we ons vaak realiseren. Het vraagt specifieke accenten in je leiderschap om daar adequaat mee om te gaan.
Daarom in deze blog de 7 essentiële vaardigheden voor leiderschap binnen de overheid op een rijtje. Hoe goed scoor jij op deze basisvaardigheden? Hoe hoger je scoort, hoe beter je in staat zult zijn je team met plezier en voldoening naar resultaten te leiden. En hoe meer je begrip én tevredenheid zult creëren bij al die verschillende “klanten”.
1. Doelgerichtheid
Een groot leider weet niet alleen wat hij doet, hij weet vooral waarom hij dit doet. Wat is het hogere belang van je team, afdeling of organisatie? Wat is je bestaansrecht? Het hebben van een heldere visie op de toekomst is een belangrijke bron van inspiratie en energie. Dat geldt voor jou zelf en ook voor je mensen. Een visie is veel meer dan een opsomming van je wettelijke taken. Een visie verwoordt het hogere doel en geeft je een toetsingskader waarmee je al die vragen, verwachtingen en eisen van de omgeving gemakkelijker kunt handelen. Brengt het je dichter bij je visie? Dan is het antwoord: doen! Brengt het je niet dichter bij je visie? Niet doen dan. Een visie geeft ook meer begrip bij de ander. Ze kunnen beter mee in de keuzes die je maakt. En jij kunt ze beter uitleggen.
Hoe helder is jouw visie op je team, afdeling of organisatie? En in hoeverre is die visie bekend bij je mensen en handelen ze er ook naar?
2. Relatiegerichtheid
De kwaliteit van ons leven en van ons werk wordt bepaald door de kwaliteit van de relaties die we hebben. Zeker bij de overheid is dit het geval. Want zou de overheid niet een goede relatie moeten onderhouden met alle inwoners, bedrijven en instellingen? Dat vraagt dat je oprecht interesse hebt in mensen. Wat hen drijft, hoe ze denken en wat hun belangen zijn. Kunnen begrijpen én kunnen waarderen hoe anderen in elkaar zitten en wat hen drijft is een belangrijke sleutel in zowel het kunnen leiden van je team als in het kunnen omgaan met al die verschillende en vaak tegengestelde belangen.
Hoe beoordeel jij je vermogen om anderen écht te begrijpen, om verder te kunnen kijken dan wat er op het eerste gezicht zichtbaar is?
3. Emotionele beheersing
Grote leiders brengen zekerheid in een onzeker milieu. Dat betekent niet dat je altijd het antwoord hebt. Je hebt echter wel de innerlijke overtuiging dat je het antwoord kunt vinden en daarmee een stap voorwaarts kunt zetten. Die innerlijke overtuiging, dat zelfvertrouwen is alleen haalbaar als je emotioneel fit bent. Je hebt controle over je eigen emoties. Ongeacht de mate van stress, frustratie of onzekerheid in je omgeving, weet jij in verbinding te blijven met je humor, nieuwsgierigheid, creativiteit, compassie, flexibiliteit en oplossingsgerichtheid.
Hoe stabiel ben jij onder stressvolle omstandigheden?
4. Master in tijd-management
Tijd-management van een leider gaat zoveel verder dan een to-do lijst afwerken en je agenda beheersen. Dit gaat over hoe je grotere resultaten kunt halen in dezelfde tijd. Het gaat om je niet laten afleiden. Het gaat om het optimaliseren van je overleg resultaten. Het gaat over het beheersen van je focus, je tijd én je energie zodat je elke dag met voldoening kunt afsluiten. Omdat je je tijd aan de juiste dingen hebt besteed. Juist binnen de overheid is dit een extreem belangrijke eigenschap. De afleidingen zijn enorm. Er is altijd wel iemand die een goede reden heeft om vandaag af te wijken van de planning. Of het nu de wethouder, een burger of een collega is. En dan is het des te belangrijker dat jij grip blijft houden op waar je je tijd aan besteed en hoe je die tijd besteed.
Hoe beoordeling jij jouw eigen vermogen tot tijd-management?
5. Energiebeheer en veerkracht
Een visie realiseren kost sowieso al heel veel energie. Laat staan in een omgeving waar zo’n beetje iedereen met je meekijkt en een mening heeft over wat je doet, hoe je het doet en wanneer je dat doet. Dat maakt het uitermate belangrijk dat je je eigen energie-level , ook wel je veerkracht, goed kunt beheersen. Dat je bewust kunt kiezen voor het opladen van je accu, in plaats van het laten leeglopen of leegzuigen van je accu.
Hoe beoordeel jij op dit moment je energie niveau, specifiek op die momenten dat het niet helemaal gaat zoals je wilt?
6. Master Marketing
De grootste misser die we als overheid maken, is dat we onvoldoende aandacht besteden aan onze marketing. Het negatieve imago van de overheid is niet gebaseerd op de totale feiten. Dat is gebaseerd op de fouten die gemaakt worden. Dat tegenover elke fout die de overheid maakt er wel 1000 acties staan die goed gaan, dat wordt niet gezien. Én: we laten het ook niet zien! Laten zien wat je doet, vertellen wat goed gaat, bewustwording creëren voor wat je allemaal doet en waarom je dat doet geeft begrip en vertrouwen. En dat heeft niets met arrogantie te maken.
Hoe vaak en aan wie vertel jij wat je team allemaal goed doet?
7. Successen vieren
Groei is een belangrijke drijfveer voor mensen. Groei, vooruitgang, successen boeken. Daar worden we gelukkig van. Niet van bezig zijn maar van groei. Maak gebruik van deze kennis door binnen je team bewust stil te staan bij de successen die geboekt worden. En vergeet daarbij de “kleine” successen niet. Door successen te benoemen en te delen met elkaar motiveer je ook het nemen van verantwoordelijkheid, inzet en betrokkenheid. In een omgeving die vaak blootstaat aan kritiek van buitenaf is het des te belangrijker om ook hier bewust mee om te gaan. Pak de kritiek actief op om van te leren en deel en vier de successen die óók gehaald worden.
Waar heb jij het vaker over met je mensen? Over hun fouten of over hun successen? Hoe vier jij successen?
Een duidelijke koers varen én uitleggen
De overheid is bij uitstek een plek waar iedereen wel iets vindt van wat je doet. En maar zelden is die mening gestoeld op feiten. Is dat erg? Nee, het is gewoon wat het is. Het heeft te maken met hoe mensen in elkaar zitten. Het is wel verstandig om er rekening mee te houden. Sterker nog, ik zie het als je plicht, als een belangrijke verantwoordelijkheid om daar rekening mee te houden. Je werd toch niet voor niets leider binnen de overheid? Door jezelf te bekwamen in deze 7 vaardigheden met de accenten zoals benoemt, ga je er bewust mee om. Je zorgt ervoor dat je zelf een duidelijke koers vaart, óók als de wind even uit een andere richting waait. En je bent in staat om die koers op zo’n manier uit te leggen dat anderen hem kunnen begrijpen en accepteren. Óók als het in eerste instantie niet in lijn is met hun wensen.
Hoe nu verder?
Heb ik iets getriggerd? Had je tijdens het lezen een aha moment? Of had je misschien een sh*t moment? Allebei is prima. Want zo’n moment kan de start zijn van groei in jouw leiderschap. Wil je weten hoe jouw groei er specifiek uit kan zien of wat je moet doen? Maak vandaag nog een afspraak voor een virtuele koffie en ik kijk vrijblijvend met je mee.
